به گفته همبنیانگذار موریاستایل، ریسک شکست استارتاپها در شرایط فعلی ایران بیشتر است و موسسان استارتاپها به راحتی نمیتوانند برنامهریزی مالی داشته باشد چون با نوسان قیمتها امکان برنامهریزی وجود ندارد.
به گزارش پايگاه خبری عصر هشت، تصوری که از دانشجویان و دانشآموختگان دانشگاه صنعتیشریف در ذهن اکثر آحاد جامعه شکل گرفته مبنی بر مهاجرت نخبگان این دانشگاه است در حالی که دانشجویان زیادی هم دارد که ماندن را بر مهاجرت و داشتن درآمد دلاری ترجیح دادهاند تا متواضعانه گرهای از مشکلات پیچیده جامعه و مردم کشورشان بگشایند.
مثال بارز و ویژه این موضوع را در خصوص گروه استارتاپی با عنوان موری استایل میگوییم. سه نفر از نخبگان دانشگاه صنعتی شریف با نامهای محمد مهدی شکری، نوید کاکولی و علیاکبر غیوری استارتاپی را بر پایه هوش مصنوعی و با عنوان موری استایل در حوزه لباس راهاندازی کردهاند تا جستجو و خرید لباس را برای مردم به خصوص بانوان راحتتر کنند.
آنها درباره معرفی خود اینطور نوشتهاند: موری یک موتور جستجوی هوشمند برای خرید لباس است که با شناسایی سلیقه شما، بهترین لباسها را از بین صدها فروشگاه آنلاین پوشاک ایران برای تان پیدا میکند. در بخش دیگری از معرفی موری برای مخاطبان آمده است: موری هنوز اول راه است ولی فکرهای بزرگی برای متحول کردن خرید لباس در سر دارد.
محمد مهدی شکری، یکی از بنیانگذاران کلیدی این استارتاپ هفت ماهه در مورد ایده راهاندازی موریاستایل گفت: فضای خرید آنلاین به خصوص در حوزه پوشاک ایران پراکنده است و افراد از فروشگاههای مختلف خرید میکنند؛ از سوی دیگر، افراد علاقه به مقایسه لباسها با هم دارند.
وی افزود: برخی فروشگاههای کوچک لباس که تابستان سال گذشته آمارشان به ۸۰۰ هزار فروشگاه رسیده بود با وجود کیفیت خوب اجناسشان، توان تبلیغ ندارند و دیده نمیشوند. ما به این نتیجه رسیدیم در این نقطه قرار بگیریم و راه حلی پیدا کنیم که نه تنها افراد امکان مقایسه بین فروشگاههای پوشاک داشته باشند بلکه فروشگاههای کوچک هم نیازی به هزینه زیاد برای تبلیغ نداشته و مجبور نباشند درصد خوبی از درآمد خود را به فروشگاههای آنلاین بپردازند.
همبنیانگذار موریاستایل ادامه داد: فروشندههای لباس تمایل دارند مستقل کار کنند و مشتریان، بدون واسطه از آنها لباس بخرند. مجموع این موارد، باعث راهاندازی حسابهای کاربری زیادی در اینستاگرام برای تبلیغ لباس شده بود. فعالیت موری استایل در شرایطی رخ داد که اینستاگرام هنوز فیلتر نشده بود و بعد از فیلترینگ اینستاگرام، شرایط برای فروشگاهها در اینستاگرام بدتر شد و یک عده مشتری خود را از دست دادند و دنبال جایی بودند که دوباره دیده شوند.
شکری اضافه کرد: قصد داشتیم با هم استارتاپ راهاندازی کنیم و فقط هم ایده موری برایمان مطرح نبود. در پیادهرویهای روزانهمان که چند ساعت طول میکشید، ایدهها را بررسی میکردیم تا اینکه سایر ایدهها را گوشهای گذاشتیم و به موری استایل رسیدیم. مهمترین معیار علاقهمان برای تأسیس استارتاپ موری استایل هم حل مسأله بود.
وی در مورد نحوه نزدیک شدن موریاستایل به سلیقه و نیاز مشتریان، گفت: فروشندگان کوچک در نمایشگاههای مد و پوشاک شرکت میکردند و ما درباره این ایده با آنها وارد گفتوگو میشدیم. حتی در کانالهای تلگرامی که برای مادران و خرید لباس بود نظرسنجی کردیم.
همبنیانگذار موریاستایل ادامه داد: در این نظرسنجی که حدود ۲۰۰ نفر شرکت کردند، از تجربه خرید آنلاین پرسیدیم و با تحقیقات به عمل آمده از فروشنده و خریدار متوجه شدیم تنوع و پیدا شدن فروشندههای جدید، دغدغه خریداران بود. فروشندگان هم به دنبال راه ارزانی برای تبلیغات بودند.
وی افزود: این موارد باعث شد روی ایدهمان مطمئن شویم. همزمان به دنبال نفر سوم هم بودیم که جنبه فنی و هوش مصنوعی سایت را به او بسپاریم تا اینکه به علیاکبر غیوری رسیدیم چرا که او تجربه زیادی در زمینه همکاری با دیجی کالا داشت و از سوی دیگر پروژهای با نتفیلیکس در کانادا دنبال میکرد و تجربه هوش مصنوعی را در اختیار داشت. تیم که تشکیل شد، راهاندازی سایت قدم بعدی بود که اواخر مهرماه سال گذشته فعال شد.
همبنیانگذار موریاستایل گفت: در این قسمت توصیهای که به کارآفرینان تازه کار دارم این است که برای بارور کردن ایدهشان در ۲ ماه تلاش کنند هر چه سریعتر نمونه اولیهای را که در اختیار دارند به مشتری عرضه کرده و بازخورد آن را دریافت کنند.
شکری در مورد دلیل انتخاب نام «موری» برای استارتآپ خود، گفت: نام موری شباهت معنایی با کاری که میکنیم، ندارد. دنبال اسمی بودیم که در یاد افراد بماند و مشابه نداشته باشد. همچنین برای آن چند ویژگی طراحی کردیم. اول گفتیم چون هوش مصنوعی قرار است به مشتریان لباس پیشنهاد بدهد، اسم انسان انتخاب کنیم و ۲ بخشی هم باشد و با حرف «ی» تمام شود. اما کلمه موری را از کتاب سهشنبهها با موری به ذهنمان رسید؛ در این کتاب، موری پیرمردی است که پیشنهادهای خوبی میدهد.
وی در مورد تعداد فروشگاههای تحت پوشش این استارتآپ، گفت: تعداد لباسهای بارگذاری شده در سایت موری استایل را از اسفند تاکنون ۲ برابر کردیم و الان ۲۰۰ هزار پوشاک در سایت موجود است که کاربران از بین این گزینهها لباس مورد نظر خود را از میان ۱۵۰ فروشگاه پیدا میکنند.
همبنیانگذار موریاستایل در مورد مشکلات استارتآپ ها در ایران گفت: استارتاپ به طور ذاتی ریسک زیادی دارد و میگویند در دنیا ۹۰ درصد استارتاپها شکست میخورند. چون استارتاپ، ورود به فضایی گُنگ است و ابتدا باید نیاز مخاطب را بشناسیم و متناسب با آن نیاز، استارتاپ مدام تغییر و محصول جدید منتشر کند تا به جایی برسد که آن محصول در بازار، توان حل مسأله داشته باشد.
شکری ادامه داد: استارتاپها باید فرایندی را برای تداوم و پیشرفت بگذراند. اگر مدیرانش به خوبی کار کنند این بازه زمانی یکسالونیم به طول میانجامد و شاید برای برخی، این مدت حدود سه تا چهار سال زمان ببرد. ۹۰ درصد استارتاپهایی که در دنیا شکست میخورند، خسته میشوند یا از نظر مالی امکان ادامه کار ندارند و نمیتوانند حقوق کارمندانشان را پرداخت کنند.
وی افزود: دستاندرکاران استارتاپ به جز ایده و کار خود، گزینههای دیگری هم برای پیشرفت روی میز دارند و میتوانند در شرکتهای قویتر با درآمدهای بیشتر و بدون دردسر ریسک، کار کنند. این ریسکها در شرایط فعلی کشورمان بیشتر است و موسسان استارتاپها به راحتی نمیتوانند برنامهریزی مالی داشته باشد چون با نوسان قیمتها امکان برنامهریزی وجود ندارد.
همبنیانگذار موریاستایل اضافه کرد: موضوع دیگر در زمینه موفقیت و شکست استارتاپها، منابع انسانی است. آنچه که استارتاپهای فناوری را آزار میدهد، منابع انسانی خوب است. افرادی که نیروهای متخصص و برنامهنویسان متبحرند به پیشنهاد شرکتهایی که درآمد دلاری داشته باشند پاسخ مثبت میدهند یا حتی مهاجرت میکنند. این نیروها به راحتی وارد استارتاپ های دارای ریسک ورشکستگی نمیشوند.
شکری ادامه داد: به طور معمول، نیروهای فعلی استارتاپها هم به فکر رزومهسازی هستند که سال بعد به خارج از کشور بروند یا اگر درآمدزاییشان به موقع محقق نشود به شرکتهای دیگر بروند. این موارد، ریسکهایی است که در حوزه منابع انسانی استارتاپها به وجود میآید. از دیگر چالشهای مهم استارتاپها، دسترسی نداشتن به اینترنت را مطرح میکنم. بسیاری از ابزارهای مورد نیاز استارتاپ ها دسترسی به اینترنت است و در طول روز نیمی از وقتمان را صرف پیدا کردن فیلترشکن میکنیم.
وی افزود: البته که مشکلاتی هم از سمت فروشندگان دیده میشود. به طور کل بازار از مشکلات و نوسانات اینترنت تأثیر میگیرد. حتی اتفاقات ناگهانی مثل وضع قوانین برای خرید و فروش آنلاین ما را نگران میکند. از سوی دیگر، چند صد هزار مادر و ختر در خانه لباس میدوزند و کسبو کارشان با مشکلات اینترنت شکست میخورد؛ اگر آنها نباشند ما هم شکست میخوریم.
همبنیانگذار موریاستایل با بیان اینکه «کارآفرینان باید برای بقا بجنگند و امیدار بمانند»، گفت: این چالشهای اقتصادی و اجتماعی کشور در حوزههای مختلف کسبوکارها را اذیت میکند و به طور کلی در ایران ۹۹ درصد استارتاپها شکست میخورند.
شکری در مورد مزایای انتخاب تیم کوچک برای شروع کار استارتآپها، گفت: من پشتِ کار کوچک شروع کردن ۲ نکته میبینم. نخست، چابک بودن، عرضه سریع محصول به مخاطب و اضافه کردن امکانات به محصول برای انطباق با نیاز مشتری است. نکته دوم را در مباحث مالی میدانم، به طوری که دوام بیاوریم و به جایی برسیم که مشتریان محصولاتمان را دوست داشته باشند، هر چند ابتدای کار هیچ درآمدی نداریم.
وی افزود: این ۲ مورد برای شروع استارتاپ باید حفظ شود. البته، فقط کوچک بودن تیم مهم نیست و تیم در وهله نخست باید پایه باشد، به این معنا که اعضای تیم در دسترس و اهل تعامل زیاد باشند. در این شرایط، کار خوب است که حضوری پیش برود.
همبنیانگذار موریاستایل گفت: موری استایل هم فعالیت آنلاین دارد برای برقراری این تعامل تلاش میکند و هر روز، برگزاری چند جلسه در دستور کارمان قرار دارد. نکته دیگری که به موفقیت فضای استارتاپ کمک میکند، بازخورد گرفتن از بازار و رصد امکانات جدید رقبا است.
شکری ادامه داد: در فضای کسبوکار آنلاین، باید مرحله به مرحله از همه اقدامات بازخورد بگیریم. چرخه سریع طراحی و پیادهسازی ایده و بازخورد گرفتن از کاربر باید سریع باشد تا متوجه نیازمندی مشتری شویم. بعد از مدتی تأمین نیازمندی به جایی میرسد که کاربر با کار ما ارتباط برقرار میکند و درآمدزایی از این مرحله آغاز میشود و دوام میآورد.
وی در مورد نحوه کمک موریاستایل به رونق و حیات کسبوکارهای کوچک و خانگی در حوزه لباس، گفت: موری استایل هنوز قد نکشیده و با توجه به تعداد زیاد فروشندگان لباس، هنوز نمیتوانیم کمک خاصی کنیم. با این حال برای حمایت رایگان از کسبوکارهای کوچکی که تمایل به همکاری با شهرهای بزرگی مثل تهران دارند، آماده هستیم و برای توسعه کارشان مشتری پیدا میکنیم.
همبنیانگذار موریاستایل تصریح کرد: کسبوکارهایی که صدمه دیدهاند به دنبال جایی برای دیده شدن هستند که به آنها هم کمک میکنیم. از سوی دیگر، کانالهای تبلیغاتی کسبوکارها از فروردین ماه سال گذشته تاکنون ۲ و نیم برابر گران شده که موری استایل میتواند در این زمینه هم اثرگذار باشد.
شکری اضافه کرد: همه اینها چالشهای جدیِ پیش آمده است. کسبوکارهای کوچکی سراغ داریم که تعداد اجناسشان در مقایسه با فروشگاههای بزرگ آنلاین کمتر است که اجناس آنها را به صورت رایگان در موری استایل قرار میدهیم و برنامهای هم برای پولی کردن این خدمات نداریم چون قرار است هزینهها را از کسبوکارهای متوسط به بالا دریافت کنیم.
وی تاکید کرد: هوش مصنوعی موری استایل را طوری تعریف کردیم که اولویتی برای بالاتر بودن فروشگاههای بزرگ لباس در نظر نگرفتهایم و اگر فروشگاههای کوچک به سلیقه مخاطب نزدیکتر هستند، اول آنها را نشان دهیم؛ البته که این رقابت عادلانهتر است.
همبنیانگذار موریاستایل در مورد آینده هوش مصنوعی در ایران، گقت: در یک سال اخیر، با روی کار آمدن چت جی. پی. پی، هوش مصنوعی هم بین مردم مطرح شد. هوشهای مصنوعی قوی و خیلی موفق، کارهای عجیب غریب و ویژهای میکنند یا ارزش ویژهای که کسی تصورش را ندارد، عرضه میکنند.
شکری اضافه کرد: در اکثر کسبوکارهای آنلاین که هوش مصنوعی در آنها موفق بوده و تاثیر جدی گذاشته باید جایگاه هوش مصنوعی را بررسی کنیم. به عنوان مثال، گوگل میتواند سایتها را دقیق طبقهبندی کرده و با هوش مصنوعی، جستجوی سریع را برای کاربر انجام دهد. مثال دیگر را در خصوص اینستاگرام و یوتیوب مطرح میکنم که محتوای خود را متناسب با سلیقه کاربر پیشنهاد میدهند.
وی افزود: ایران هم در این حوزهها پیش میرود و شرکتهای مختلف روی آن کار میکنند که به خوبی هم جلو میروند. به عنوان مثال دیجیکالا روی پیشنهاد کالا به مشتریان موفق عمل کرده است و سایتهای دیگر، گزینه جستجو و سیستمهای پیشنهاد دهنده دارند. هوش مصنوعی که از جنس سیستم پیشنهاد دهنده و جستجوی سلیقه مخاطب باشد در ایران پیشرفت خوبی دارد.
همبنیانگذار موریاستایل ادامه داد: البته بخشی از این فضا به تکنولوژی نیاز دارد که تکنولوژی ایران هنوز عقب است اما در حوزههای پزشکی تحولی در حال وقوع است و شرکتهای دانشبنیان با موضوع تلفیقیِ پزشکی و هوش مصنوعی، به دنبال تولید واکسن MRNA هستند یا بر اساس ژنتیک افراد، داروی تخصصی و واکسن تولید کنند. در این حوزه بهتر پیش رفتهایم اما در زمینه ماشین خودران و خانه هوشمند خیلی عقب هستیم.
شکری در مورد آینده موریاستایل با توجه به فیلترینگ و مشکلات کسبوکارهای آنلاین، گفت: در تلاش هستیم بخش بزرگی از بازار لباس از مسیر موری استایل عبور کند و کاربران علاقهمند به خرید آنلاین، ابتدا پوشاک مورد نظر خود را به جای گوگل در موری استایل جستجو کنند و بر این اساس خرید خود را انجام دهند. در حال حاضر پیدا کردن لباس آنلاین راحتتر شده و افراد بیشتر از خرید حضوری، به صورت آنلاین لباس میخرند. ما تلاش میکنیم در چهار پنج سال آینده دینامیک بازار در این زمینه تغییر کند.
وی افزود: به موفقیت موری استایل خیلی امیدواریم اما این ریسک همیشه وجود دارد. نوید، علیاکبر و من برای این موفقیت، کارهای دیگرمان را رها کردهایم حتی علی اکبر با اینکه ویزای کانادا در دستانش دارد اما در ایران ماند تا موفق شویم.
همبنیانگذار موریاستایل در مورد چالشهای پیش روی کارآفرینان جوان، گفت: شوکهای ناگهانی که به بازارهای مختلف وارد میشود کسبوکارهای کوچک و نوپا را با شکست مواجه میسازد. اگر قرار به وارد کردن این شوکها با بازار است، به مرور و آرام آرام به آنها گفته شود.
شکری اظهار کرد: ماجرای مهمتر، بحث اینترنت و دسترسیهاست. البته اینترنت هم نمیتواند در همین وضعیت بماند و آینده تکنولوژی به سمت اینترنت آزاد میرود. این مشکلات موقتی است اما در برهه موقتی که اینترنت آزاد وجود ندارد کسبوکارهای آنلاین سختی میکشند.
وی افزود: موضوع بعدی را در حمایتهای دولتی میبینم. گاهی اوقات این حمایتها رقابت را بین کسبوکارها ناسالم میکند و از سوی دیگر، برخی کسبوکارها که به صورت طبیعی میتوانستند رشد کنند فقط حمایت مالی دریافت میکنند و این امر باعث میشود آنها نتوانند روند طبیعی رشد شرکت را طی کنند.
همبنیانگذار موریاستایل تصریح کرد: به دلیل طی نکردن مسیر طبیعی، کسبوکارها در عمل ضعیفتر میشوند حتی اگر زودتر به هدف برسند، اما در نقاطی که قرار است کار کیفی ارائه دهند کارشان سخت میشود.
شکری خاطرنشان کرد: شاید بتوان روشهای حمایت غیرمستقیم را جایگزین این شیوه کرد و به جای پرداخت کمک هزینه، برای کسبوکارها بسترسازی صورت گیرد که در این زمینه مثال دسترسی راحت به اینترنت برای کسبوکارهای آنلاین را مطرح میکنم. برای مثال اینستاگرام بخش جدی در خرید و فروش آنلاین ایران بود. به نظر میرسد گاهی اوقات به کسب و کارهای آنلاین وام اعطا میشود در حالیکه درد آنها وام نیست بلکه مشتری است که از دست دادند.